محمود حسابی (۱۲۸۱ تهران-۱۳۷۱ ژنو) معروف به پروفسور حسابی فیزیکدان و بنیانگذار فیزیک دانشگاهی ایران بود.
شروع تحصیلات متوسطه او مصادف با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود. از این رو به مدت دو سال در منزل به تحصیل پرداخت. پس از آن در کالج آمریکایی بیروت به تحصیلات خود ادامه داد. در سن هفده سالگی لیسانس ادبیات، و در سن نوزده سالگی لیسانس بیولوژی را اخذ نمود. پس از آن در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ التحصیل شد. در آن دوران با اشتغال در نقشه کشی و راهسازی، به امرار معاش خانواده کمک میکرد. او همچنین در رشتههای پزشکی، ریاضیات و ستاره شناسی به تحصیلات دانشگاهی پرداخت.
حسابی در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشتهٔ فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت. در سال ۱۹۲۷ میلادی در سن بیست و پنج سالگی دانشنامه دکترای فیزیک خود را، با ارائهٔ رسالهای تحت عنوان «حساسیت سلولهای فتوالکتریک»، با درجه عالی دریافت نمود.
کارهای مهم:
اغراق ها :
اغراقهایی که در بیان مرتبه علمی حسابی و روابط وی با دانشمندان آن عصر در نشریات و کتابهای درسی مطرح شدهاست اعتراض برخی چهرههای دانشگاهی را بر انگیختهاست.
عکسی که به ادعای برخی منابع مربوط به حسابی و انشیتن میباشد در واقع متعلق به گودل، ریاضی دان مشهور، است. مرحوم حسابی در بیان خاطرات خود به دیداری کوتاه با آلبرت انشتین اشاره میکند که طی آن نظریه خود را برای آن فیزیکدان بزرگ مطرح کرده و انشتین از او خواسته به تحقیقاتش در آن زمینه ادامه دهد.
طرح اعطای عنوان مرد علمی سال ۱۹۹۰ در رشته فیزیک از سوی مرکز بینالمللی زندگینامهها (کمبریج) به محمود حسابی، به دلیل بی اعتبار بودن صادرکننده آن خدمات درخشان علمی حسابی را خدشهدار کرد.
رضا منصوری عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و معاون سابق وزارت علوم در مصاحبهای میگوید مرحوم حسابی زمانی مقالهای میفرستد برای مجلهای در پاریس در مورد آنچه در کتب درسی مدارس ما یا برپاکنندگان کتیبهای در دانشگاه اصفهان، آن را نظریهای بسیار عمیق و برتر از نظریههای انیشتین تلقی کردهاند. بنابر اسناد تاریخی این مقاله برای داوری به سینج، نسبیتدان معروف، داده میشود که داور به دلیل برخی اشتباهات محاسباتی آن مقاله را برای چاپ نمیپذیرد.
هادی اکبرزاده رییس انجمن فیزیک ایران نیز گفت بخشی از مطالبی که در مورد حسابی از جمله همکاری و ارتباط وی با انشتین مطرح میشود اغراقآمیز و غیر واقعی است. وی همچنین گفت: انجمن فیزیک ایران در سالهای اخیر همواره با طرح این قبیل مطالب اغراقآمیز برخورد کرده و از جمله در دوره قبلی هیات مدیره انجمن طی نامهای به ریاست دانشگاه اصفهان به درج برخی مطالب غیرواقعی و اغراقآمیز در کتیبه یادبود حسابی اعتراض کردهاست.
آثار :
آثار به جای مانده از محمود حسابی در زمینههای فیزیک، زبان فارسی و پژوهشهای فرهنگی شامل ۲۱ کتاب و مقالهاست. برخی از مهمترین آثار وی عبارتند از:
۱ کتابهای فیزیک دبیرستان ۱۳۱۸.
۲ کتاب دیدگانی فیزیک دانشگاه تهران ۱۳۴۰.[
۴ کتابی در تفسیر امواج دوبر در شش رساله، دانشگاه تهران ۱۹۴۶.[۲۰]
۵ مقاله اثبات نظری بیشتر بودن جرم ذرات شارژ شده به وسیله نور نسبت به الکترون(پیشنهاد تفسیر قانون جاذبهٔ عمومی نیوتون و قانون میدان الکتریکی ماکسول)، گزارش نشریه انجمن فیزیک آمریکا ۱۹۴۸.[۲۱]
۶ مقاله ذرات پیوسته، در نشریه آکادمی علوم آمریکا ۱۹۴۷.[۲۲]
۷ مقاله مدل ذرات بینهایت گسترده، نشریهٔ فیزیک فرانسه ۱۹۵۷. [۲۳]
۸ رساله نظریه ذرات بینهایت گسترده، دانشگاه تهران ۱۹۷۷.
عکس آلبرت آینشتاین و دکتر حسابی :
هههههههههههههههه....اسم مدرسه ی ما هم پروفسور حسابی و پسرش تاسیسش کرده.دبیرستانشم ته کوچه مدرسمونه
کسی که با انیشتن عکس گرفته است دکتر حسابی نیست.باید سعی کرد تبلیغات دروغ را اشاعه نداد.آرزوی موفقیت برای شما دارم
چطور ؟ دکتر حسابی نیست؟ولی من چند بار دیگه هم این عکس رو دیدم . پس کیه؟
سلام.خوب اسم مدرسه ی من هم مثل دخی پرفسور حسابیه
ولی راستش خیلی از تحقیق در مورد پرفسور حسابی خوشم نمیاد آخه ازش خاطره ی بد دارم .
راستی مرسی که اومدی بازم به من سر بزن
اون عکس گودل ریاضی دانه نه دکتر حسابی
از اطلاعاتـــــیـــــ که دادیــــــد تشـــــکر میــــکنمـــ